Terug naar de shock

"het viel eigenlijk wel mee"

‘Het is best heftige materie om aan en mee te werken’. Iets van deze strekking hoor ik afgelopen tijd vaker van mensen in mijn omgeving nu ik seksueel misbruik en mijn eigen verhaal meer kenbaarheid aan het geven ben.

‘Begrijp me niet verkeerd’ zei gisteren een goede vriend van me, ‘maar ondanks de ellende die je er van hebt, brengt het toch ook wel wat.’ Met de aanvulling ‘we weten natuurlijk nooit wat er van je geworden was als het niet was gebeurd.’

Hij doelde daarmee op de samenwerking die ik met Roeland ben aangegaan om mannen te ondersteunen bij het verwerken van seksueel misbruik (www.traumareis.nl).

Bijna tegelijkertijd krijg ik een e-mail van iemand uit mijn netwerk die aangeeft dat ‘terug gaan naar de shock’ misschien wel terughoudendheid kan oproepen.

Ik realiseer mij dat het (ver)werken van en met seksueel misbruik voor mij bijna gewoongoed geworden is. Ik ben er het afgelopen jaar in mijn eigen traject en in mijn opleiding dusdanig intensief mee bezig geweest dat ik zelfs niet meer opschrik van de soms donkere humor die ook bij het verwerken hoort.

Tijdens onze eerste reis naar de bergen hadden we een gemixte groep van mannen met een misbruik verleden en mannen die om een andere (persoonlijke) reden een uitdaging in de bergen wilden ondernemen. En ook daar werd er verwonderd naar ‘ons’ gekeken als wij een zwarte grap maakten over ons misbruikverleden. Inside humor zal ik maar zeggen.

Ik ben mij ten zeerste bewust van het karakter van het werk dat ik samen met Roeland ga doen. Wij zijn beiden al een tijdje ‘uit de kast’ zoals we dat ook bij misbruik noemen. En wij gaan mannen begeleiden die hun traject van ‘uit de kast komen’ nog voor zich hebben.

Misschien denken zij nog: ‘Het valt eigenlijk wel mee wat er gebeurd is.’ of ‘Misschien heb ik er zelf ook wel mee ingestemd.’ Tot er achter komen dat was jou is overkomen valt onder seksueel misbruik zonder dat je dat label er aan gehangen hebt.

‘Het viel eigenlijk wel mee’ is een van de eerste hordes die je te slechten hebt, namelijk die van het bagatelliseren. De enige vraag die je hiervoor te stellen hebt is: als iemand anders hetzelfde overkomen zou zijn, zou je dat dan ook wel mee vinden vallen? Of zou het dan misschien toch wel heftig zijn? En zou die andere er dan ook geen last van hebben?

Het hardop uitspreken ‘ik ben seksueel misbruikt’ is misschien wel een van de lastigste stappen die je te nemen hebt. Dat is het onder ogen komen van je eigen misbruik.

En dan begint het proces van onderzoek naar de schade die het misbruik bij je aangericht heeft. Je moet terug naar de shock. Dat klinkt misschien afschrikwekkend maar is wel een belangrijk onderdeel van de verwerking.

Toen ik terug keek op mijn misbruik zei ik dingen als ‘Hij heeft mij mijn jeugd afgenomen‘ en 'door hem heb ik geen gewone pubertijd kunnen doormaken’.

Maar zoals die goede vriend van mij zei ‘we weten niet wat er van je geworden zou zijn als het niet gebeurd was’. En daar heeft hij helemaal gelijk in. Ik ben ook gestopt met me af te vragen ‘wat als….’.

Dat heeft helemaal geen zin.

Terug naar het moment van misbruik, de shock, heeft me hele andere inzichten opgeleverd, waar ik me nog niet eerder bewust van was. Pas toen ik terug ging naar het moment van misbruik kon ik antwoord geven op de vraag wat ik op dat moment gemist heb:

Namelijk iemand die binnen kwam en mij van zijn schoot getrokken had en gezegd had: dit is niet normaal, dit hoort niet.

Zoals ik al eerder schreef heerste er onder de jongens een stemming van ‘het hoort erbij’.

Dus ja…ik heb iemand gemist die dit ontkracht heeft. Die mij in bescherming heeft genomen en Gerard gesommeerd had direct op te houden met het misbruiken van zijn positie. Dit heb ik veel meer gemist dan mijn jeugd en mijn pubertijd, waarvan ik nu toch niet meer zou weten hoe die anders verlopen zou zijn.

Terug gaan naar de shock is geen uitnodiging om de shock opnieuw te beleven maar om informatie op te halen die je vanuit je volwassen overtuiging over het misbruik over het hoofd gezien hebt. In de loop der jaren heb ik in mijn gedachten een verhaal over mijn misbruik geconstrueerd. Een verhaal dat ik slechts met een aantal mensen gedeeld heb, maar wat ik altijd afsloot met ‘uiteindelijk valt het wel mee wat er gebeurd is.’ en ‘ik heb er nu geen last meer van.’

Terug gaan naar de shock. Het is ook nodig om van de ‘plaats delict’ weer gewoon een willekeurige plek op de wereld te kunnen maken. In mijn geval is de Christiaan Kannemansstraat in Hintham altijd het plaats delict gebleven. Ons scoutinggebouw heeft al jaren geleden plaats gemaakt voor nieuwbouw. Dus het enige wat mij nog herinnert aan het misbruik is het straatnaambordje. Verder woont er niemand in die straat die weet heeft van wat er zich vroeger in die straat heeft afgespeeld.

Terug gaan naar de shock. Om te ontdekken welke rolverwarring er ontstaan is.
Terug gaan naar de shock. Om terug te gaan halen wat er toen van me is afgenomen.
Terug gaan naar de shock. Om mijn dader te confronteren met de gevolgen van zijn gedrag.
Terug gaan naar de shock. Om kei hard te zeggen, te schreeuwen zelfs: ‘nee, dit wil ik niet.’

En ja…dat is heftige stuf. Dat is niet iets wat je even op een zondagmiddag in een coachsessie voor elkaar krijgt. Dat realiseer ik me ondertussen ook. Ik ben altijd in de veronderstelling geweest dat alles wat ik wist en kon niet zo bijzonder was en dat anderen dat ook eenvoudig onder de knie kunnen krijgen.

Het mezelf niet zo bijzonder maken en me kleiner voordoen dan ik ben is nog zo’n ingesleten patroon. 
Waarom zou ik vertellen wat er met mij gebeurd is? Zo erg was het toch eigenlijk niet?

Ik heb ‘alleen maar’ op schoot gezeten en Gerard heeft ‘alleen maar’ mijn broeksriem losgemaakt en met zijn hand in mijn onderbroek aan mijn piemel gezeten.

Roeland en ik luisteren naar jouw verhaal. We kennen de weg die je af te leggen hebt, maar je moet zelf de stappen zetten. We ondersteunen je bij het terug gaan naar de shock en we helpen je om voor jezelf helder te krijgen wat die shock teweeg gebracht heeft in je leven, wat je in het moment van misbruik verloren bent en hoe je dit jezelf terug kunt geven.

Voel je welkom, voel je weer man.